Ινοκέντιος

I

Όνομα δεκατριών παπών της Ρώμης.

1. I. Α’ (; – 417). Πάπας της Ρώμης (401-417). Προσπάθησε να ισχυροποιήσει το κύρος της παπικής εξουσίας και να εξασφαλίσει την αναγνώριση των πρωτείων της. Αφόρισε τους διώκτες του Ιωάννη του Χρυσοστόμου, παρά την αντίδραση του αυτοκράτορα Αρκαδίου, επικύρωσε την απόφαση της καταδίκης των πελαγιανών από τη σύνοδο της Καρθαγένης, επέβαλε με τους επισκόπους του, Ανύσιο και Ρούφο Θεσσαλονίκης, την εξουσία του στην Ιλλυρία και αντιτάχθηκε στον γάμο των πρεσβυτέρων και των διακόνων. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα ανάλωσε στον αγώνα κατά του Αλάριχου, ο οποίος κατόρθωσε τελικά να κυριεύσει και να λεηλατήσει τη Ρώμη.

2. Ι. Β’ (Γρηγόριος Παπαρέσκι, ; – 1143). Πάπας της Ρώμης (1130-43). Κατά τη διάρκεια της παποσύνης του αγωνίστηκε εναντίον του αντίπαπα Ανάκλητου B’, o οποίος, παρά τον αφορισμό του από τη σύνοδο της Πίζα το 1135, συνέχισε να μένει στη Ρώμη έως τον θάνατό του, το 1138. Ο Ι. Β’ έστεψε αυτοκράτορα στο Λατερανό τον Λοθάριο (1123), ο οποίος τον είχε βοηθήσει στον αγώνα του εναντίον του Ανάκλητου. Το 1134 αφόρισε τον υποστηρικτή του τελευταίου, Ρογήρο, τον οποίο όμως τελικά, ύστερα από μια αποτυχημένη εκστρατεία εναντίον του, αναγκάστηκε να αναγνωρίσει ως βασιλιά της Σικελίας. Στράφηκε επίσης κατά του Λουδοβίκου Z’ της Γαλλίας, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

3. Ι. Γ’ (Ιωάννης Λοθάριος, κόμης του Σένι, 1161 – 1216). Πάπας της Ρώμης (1198-1216). Ο Ι. Γ’ υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους πάπες της ρωμαϊκής Εκκλησίας. Υπερασπίστηκε με μαχητικότητα την ιδέα ότι o πάπας είναι o τοποτηρητής του Θεού στη Γη και επεδίωξε να επεκτείνει και να κατοχυρώσει την κοσμική εξουσία του. Χάρη στην πολιτική του οξύνοια και τον διαλλακτικό του χαρακτήρα, κατόρθωσε να συνενώσει τις διάφορες πόλεις της Ιταλίας υπό το σκήπτρο του και να διαδραματίσει ρυθμιστικό ρόλο στις διαμάχες μεταξύ των αυτοκρατορικών ηγεμόνων. Δεν δίστασε να αναθεματίσει τον Όθωνα Δ’ της Γερμανίας, τον οποίο περιόρισε στα κληρονομικά δικαιώματα μόνο του Μπρούνσβικ, ανάγκασε τον δούκα της Πολωνίας, Λαδισλάο, να επιστρέψει τα κτήματα της Εκκλησίας, τα οποία είχε σφετεριστεί, και επέβαλε φόρο υποτελείας στους βασιλιάδες της Αραγονίας και της Πορτογαλίας, Πέτρο και Σάγκο. Κορυφαία επισφράγιση της δύναμής του αποτέλεσε η αναγνώριση πίστης και υπακοής στο πρόσωπό του από τους 1.500 επισκόπους, καρδιναλίους και εκπροσώπους σχεδόν όλων των χριστιανικών κρατών που πήραν μέρος στη I’ Οικουμενική Σύνοδο του Λατερανού (1215). Ο Ι. Γ’ διακρίθηκε επίσης στον αγώνα του κατά των αιρετικών, για την αντιμετώπιση των οποίων όρισε ως νόμιμη ακόμα και την προσφυγή στη βία, θέτοντας έτσι στην ουσία τις βάσεις στις οποίες στηρίχθηκε αργότερα η Ιερά Εξέταση. Ασχολήθηκε επίσης με το έργο της διαμόρφωσης και της συστηματοποίησης του παπικού δικαίου.

4. I. Δ’ (Σινιφάλδος Φιέσκι, ; – 1254). Πάπας της Ρώμης (1243-54). Ακολούθησε την πολιτική του I. Γ’ και συνέχισε τον αγώνα κατά του Φρειδερίκου B’ της Γερμανίας, o οποίος, αφού μάταια προσπάθησε να τον πείσει να τον απαλλάξει από τον αφορισμό που του είχε επιβάλει ο Γρηγόριος Θ’, υποκίνησε ταραχές εναντίον του στη Ρώμη, εξαναγκάζοντάς τον έτσι να καταφύγει στη Λιόν. Εκεί ο Ι. Δ’ έσπευσε να συγκαλέσει οικουμενική σύνοδο (1245), στην τρίτη συνεδρίαση της οποίας ανανεώθηκε o αφορισμός εναντίον του Γερμανού βασιλιά ως ληστή και αιρετικού και αποφασίστηκε η έκπτωσή του από το αυτοκρατορικό αξίωμα. Ο I. Δ’ αναδείχθηκε επίσης σε φανατικό πολέμιο των αιρετικών και κατάφερε να αναγνωριστεί η εξουσία του από τους άρχοντες της Ευρώπης.

5. I. E’ (Πέτρος ντι Ταρεντέζ, 1225 – 1276). Πάπας της Ρώμης (1276). Κατά τη διάρκεια της παποσύνης του επεδίωξε να συμβιβάσει τις αντιμαχόμενες πολιτικές μερίδες των Γιβελίνων και των Γουέλφων και να τερματίσει τον πόλεμο εναντίον των Αράβων της Ισπανίας και των μουσουλμάνων της Παλαιστίνης. Έγραψε επίσης διάφορα συγγράμματα και σχολίασε τις επιστολές του Παύλου.

6. Ι. ΣΤ’ (Ετιέν Ομπέρ, ; – 1362). Πάπας (1352-62). Την περίοδο της παποσύνης του μετατέθηκε η έδρα του επισκόπου της Ρώμης στη γαλλική πόλη Αβινιόν, όπου παρέμεινε επί 70 χρόνια. Ο Ι. ΣΤ’ καταπολέμησε τη διαφθορά και την πολυτέλεια της παπικής αυλής, περιόρισε τα μεγάλα εισοδήματα των κληρικών, προσπάθησε να συμβιβάσει τον Ιωάννη της Γαλλίας με τον Εδουάρδο της Αγγλίας και έπεισε τους Βενετούς και τους Γενουάτες να στραφούν κατά των Τούρκων. Ήταν φιλότεχνος και διατηρούσε στενές σχέσεις με τους λογίους της εποχής του, ιδιαίτερα με τον Πετράρχη.

7. Ι. Ζ’ (Κόζιμο ντε Μιλιοράτι, 1336 – 1406). Πάπας (1404-6). Ήρθε σε σύγκρουση με τον διεκδικητή του παπικού θρόνου Βενέδικτο ΙΓ’ καθώς και με τον βασιλιά της Νάπολης, Λαδισλάο, τον οποίο αναθεμάτισε. Στη συνέχεια όμως, αναθεωρώντας τη στάση του, ο Ι. Ζ’ ανακήρυξε τον Λαδισλάο προστάτη της Εκκλησίας. Καταπολέμησε επίσης τη σιμωνία και τον νεπoτισμό, που κυριαρχούσε στις τάξεις του κλήρου, και διοίκησε δίκαια την Εκκλησία.

8. I. H’ (Τζοβάνι Μπατίστα Τσιμπό, 1432 – 1492). Πάπας της Ρώμης (1484-92). Διαδέχθηκε στον παπικό θρόνο τον Σίξτο Δ’ και διοίκησε την Εκκλησία με τρόπο ασυμβίβαστο προς το αξίωμά του. Προσέφερε διάφορους τίτλους στα μέλη της οικογένειάς του, τα οποία απέκτησαν έτσι ιδιαίτερη δύναμη στην παπική αυλή, γενίκευσε την παροχή αξιωμάτων με χρηματική εξαγορά και συνέτεινε στη μεγαλύτερη διαφθορά του κλήρου. Ο Ι. H’ οργάνωσε σταυροφορία κατά των Βαλσινών, εκθρόνισε το 1489 τον βασιλιά της Νάπολης, Φερδινάνδο, ενίσχυσε την Ιερά Εξέταση και αναγνώρισε ως βασιλιά της Αγγλίας τον Ερρίκο Z’.

9. Ι. Θ’ (Τζοβάνι Αντόνιο Φακινέτι, 1519 – 1591). Πάπας της Ρώμης (1591). Πήρε μέρος στη σύνοδο του Τριδέντου (1562), χρημάτισε μέλος της Iεράς Εξέτασης και υποστήριξε τις προσπάθειες που οδήγησαν στην ήττα των Τούρκων στη ναυμαχία της Ναυπάκτου.

10. I. I’ (Τζιαμπατίστα Παμφίλι, 1574 – 1655). Πάπας της Ρώμης (1644-55). Ο I. I’ προσπάθησε να περιορίσει τη διαφθορά της παπικής αυλής. Αντιτάχθηκε στις ενέργειες εκείνων που επεδίωκαν την αποδυνάμωση της παπικής εξουσίας και αναδιοργάνωσε τους διοικητικούς θεσμούς του παπικού κράτους.

11. Ι. ΙΑ’ (Μπενεντέτο Οντεσκάλκι, 1611 – 1689). Πάπας της Ρώμης (1676-89). Κατά τη διάρκεια της παποσύνης του βελτιώθηκε η οικονομική κατάσταση της Εκκλησίας, περιορίστηκε ο νεποτισμός και η σιμωνία και αποκαταστάθηκε η εμπιστοσύνη του λαού στο πρόσωπο του πάπα. Ο I. ΙΑ’ ήρθε σε σύγκρουση με τον Λουδοβίκο ΙΔ’, γιατί αμφισβήτησε το δικαίωμα της γαλλικής πρεσβείας της Ρώμης να προσφέρει άσυλο στον χώρο της. Αντίθετα, παρότρυνε τον βασιλιά Λεοπόλδο, με τον οποίο είχε καλές σχέσεις, να οργανώσει σταυροφορίες κατά των Τούρκων και καθιέρωσε τον εορτασμό του Αγίου ονόματος της Θεοτόκου, μετά την απελευθέρωση της Βιέννης από τον Ιωάννη Γ’ Σοβιέσκι.

12. Ι. ΙΒ’ (Αντόνιο Πινιατέλι, 1615 – 1700). Πάπας της Ρώμης (1691-1700). Ο Ι. ΙΒ’ διακρίθηκε για τον ενάρετο χαρακτήρα του και για την προσπάθειά του να καταπολεμήσει τη διαφθορά του κλήρου. Ο I. IB’ τερμάτισε τη διαμάχη της Αγίας Έδρας με τον Λουδοβίκο ΙΔ’ της Γαλλίας και καταδίκασε μεγάλο μέρος της διδασκαλίας του Φενελόν. Αγωνίστηκε επίσης εναντίον των αιρετικών ιανσενιστών και ησυχαστών.

13. Ι. ΙΓ’ (Μικελάντζελο Κόντι, 1655 – 1724). Πάπας της Ρώμης (1721-24). Στην εποχή του αναβίωσε ο νεποτισμός στην Εκκλησία. Βοήθησε τους Βενετούς στον πόλεμό τους κατά των Τούρκων και ήρθε σε σύγκρουση με τους ιησουίτες. Προσπάθησε επίσης, αλλά χωρίς επιτυχία, να ματαιώσει την πολιορκία της Πλακεντίας και της Πάρμας από τον Δον Κάρλος.

«Ο πάπας Ινοκέντιος Γ’ εγκρίνει τον κανονισμό των Φραγκισκανών», τοιχογραφία του Τζιότο ντι Μποντόνε (Βασιλική του Αγίου Φραγκίσκου, Ασίζη).

Ο πάπας Ινοκέντιος Δ’.

II

Άγιος της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας. Περίπου στα μέσα του 3ου αι. πήγε στην Απολλωνία της Ιλλυρίας, όπου αποκεφαλίστηκε μαζί με άλλους χριστιανούς το 284. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Ιουνίου.

III

(τέλη 5ου αι. μ.Χ.). Βυζαντινός στρατηγός. Έλαβε μέρος στην εκστρατεία εναντίον των Βουλγάρων, οι οποίοι είχαν εισβάλει στη Μακεδονία, το 499. Σκοτώθηκε σε αποφασιστική μάχη που δόθηκε εναντίον τους στη Θράκη.